Kto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję?

Sztuczna inteligencja staje się nieodłącznym elementem naszego codziennego życia. AI  wspiera różne branże, np. oświata, medycyna, produkcja, IT . Rozwój sztucznej inteligencji jest naturalną konsekwencją postępu technologicznego. Jednak w sytuacji, gdy działanie sztucznej inteligencji prowadzi do powstania szkody, pojawiają się kluczowe pytania: kto ponosi za to odpowiedzialność? Czy są jakieś regulacje prawne odnoszące się do użycia AI w praktyce, a w szczególności czy są regulacje prawne, które odpowiedzą na postawione na początku pytanie – Kto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję?

Czy sztuczna inteligencja posiada osobowość prawną?

Sztuczna inteligencja nie została uznana za podmiot mający osobowość prawną, co oznacza, że nie może sama występować w obrocie prawnym (tj. nie może być podmiotem praw i obowiązków). Niemniej jednak, korzystanie z AI może prowadzić do szkód, co stawia pytania o to, kto zatem ponosi odpowiedzialność za takie szkody ponosi.

W ostatnich latach kwestie dotyczące odpowiedzialności za działanie AI zyskały na znaczeniu. Skłoniło to  Parlament Europejski do wprowadzenia regulacji prawnych, a dokładnie dyrektywy AILD (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostosowania przepisów dotyczących pozaumownej odpowiedzialności cywilnej do sztucznej inteligencji.  

Kto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję?

Wraz z rozwojem AI pojawiają się ważne pytania dotyczące odpowiedzialności za ewentualne szkody, które może ona wyrządzić. W szczególności, istotne jest rozgraniczenie odpowiedzialności pomiędzy producentami systemów AI a ich użytkownikami. Zgodnie z obowiązującymi przepisami praw , za szkody wyrządzone przez AI odpowiedzialność ponosi osoba fizyczna lub prawna, która ma wpływ na funkcjonowanie sztucznej inteligencji. W kontekście regulacji wyróżniamy dwa główne typy operatorów:

• Operator front-end – to podmiot, który kontroluje ryzyko związane z działaniem systemu AI i czerpie korzyści z jego wykorzystania. 
• Operator back-end – to podmiot zajmujący się dostarczaniem danych, wsparcia i technologii niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania systemu AI (np. producent jakiejś technologii)

Przepisy unijne przewidują odpowiedzialność za działania sztucznej inteligencji w przypadku, gdy prowadzą one do naruszenia życia, zdrowia lub integralności fizycznej osób, a także w sytuacjach, które wpływają negatywnie na sytuację ekonomiczną osoby poszkodowanej.

Z zasady to producenci systemów sztucznej inteligencji powinni ponosić odpowiedzialność za błędy wynikające z konstrukcji i oprogramowania urządzeń. Oznacza to, że jeśli system AI zawiedzie z powodu nieprawidłowego działania zaprogramowanych algorytmów, to odpowiedzialność spoczywa na jego twórcy.

Z drugiej strony, użytkownicy systemów AI są odpowiedzialni za ich niewłaściwe wykorzystanie. Przykładem może być sytuacja, w której użytkownik nie przestrzega zasad bezpieczeństwa np. przy korzystaniu z robota medycznego, co prowadzi do powstania szkód.

Ułatwienia procesowe w dyrektywie AILD

W kontekście dyrektywy AILD, wprowadzone zostały ułatwienia umożliwiające dochodzenie roszczeń związanych z wyrządzonymi przez AI szkodami, szczególnie w przypadku systemów wysokiego ryzyka. Dyrektywa daje prawo żądania informacji dotyczących działania systemu sztucznej inteligencji. Jeśli pozwany nie dostarczy tych informacji w wyznaczonym przez sąd terminie, uznaje się, że nie dochował należytej staranności w projektowaniu AI.

Wnioski

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję to złożona kwestia, która wymaga uwzględnienia różnych podmiotów oraz regulacji prawnych. Choć obecne przepisy, takie jak AI Act oraz dyrektywa AILD, wprowadzają ramy do rozwiązywania sporów, dalsze prace nad odpowiedzialnością cywilną w kontekście AI są nadal w toku.

Nasza Kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie prawne w zakresie nowoczesnych technologii i projektowania narzędzi opartych na AI, dbając o zgodność z obowiązującymi regulacjami. Pomagamy w przypadkach związanych z odpowiedzialnością za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję.